Stres, hareketsiz ömür, sıhhatsiz ve istikrarsız beslenme, sigara kullanımı üzere birçok faktör kalp-damar sisteminin en büyük düşmanları.
Araştırma datalarına baktığımızda da kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerin üçte birinin 70 yaş altında yaşandığı görülüyor.
Kalp sıhhatini korumak, sağlıklı bir ömür sürmek için kritik değer taşıyor.
Kalp hastalıkları, dünya genelinde en çok mevt riski taşıyan hastalıkların başında geliyor.
Türkiye’de her yıl 300 bin kişi kriz geçiriyor
Sağlık Bakanlığı verilerine göre,Türkiye’de her yıl yaklaşık 300 bin kişi kalp krizi geçiriyor. Bu hastalıkların önlenmesi ve yönetilmesinde yaşam tarzı seçimleri kritik rol oynuyor.
Prof. Dr. Sinan Dağdelen, kalp ve damar hastalıkları riskine karşı hayati 10 teklif paylaştı.
Kalp ve damar sıhhatini müdafaanın yolları
Kalp ve damar sıhhatinin, genel sıhhatin anahtarı olduğunu belirten Dağdelen, kalp ve damar sıhhatini korumak için şu 10 öneriyi sıraladı:
1. Azı yararlı birden fazla ziyanlı: Stres
Modern çağın vazgeçilmezi gerilimin azı yararlı, aşırısı ziyanlı. O ziyanlardan biri de kalp sıhhati üzerindeki olumsuz tesiri. Kişi gerilime ne kadar teslim olursa kalp ve damarlarının maruz kaldığı gerilim de o derece fazla olur, organlar daha erken yaşlanır. Bu yüzden gerilimi denetim altına almayı başarmalı ve gerilimin sizi yönetmesine fırsat vermeyip siz gerilimi yönetmeyi öğrenmelisiniz.
2. Bel etrafı kaç cm olmalı?
Sağlıklı kalbe giden yollardan biri de bel çevrenizdir. Amerikan Kalp Derneği’nin bilgilerine nazaran, bel etrafının erkeklerde 102, bayanlarda 88 cm’yi geçmesi (Batı’da erkeklerde 94, bayanlarda 80 cm) kalp rahatsızlıkları açısından risk manasına geliyor. Kalp rahatsızlıkları erkeklere yönelik hastalık üzere algılansa da bayanları da çok yakından ilgilendirir. Araştırmalar bayanlarda damar sertliğine bağlı birinci bulguların 30’lu yaşlarda çıkmaya başladığını, menopoz sonrası da riskin arttığını gösteriyor.
3. Tansiyon ilacını kendiniz bırakmayın
Kişiler bilhassa hipertansiyon ilaçlarını “vücuda zararlı” telaffuzlarına inanarak doktora istişareden kendi başlarına bırakabiliyor. Halbuki gerek hipertansiyon ilacını sistemli almamak, gerekse ilacı bırakmak tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle “Hipertansiyon bana bir şey yapmaz.”, “Genç yaşta ilaç bağımlısı mı olacağım?” formunda tehlikeli inanışlarla ilaçlarınızı bırakmayın ve nizamlı alın.
4. Nizamlı ve tempolu yürüyüş yapın
Fiziksel aktivite azlığı ve gün uzunluğu masa başından kalkmadan çalışmak kalbimiz açısından büyük risk oluşturur. Kalbin en büyük düşmanlarından olan hareketsizlikten uzak durun, haftada en az 3 gün, 45 dakika kesinlikle nizamlı ve tempolu yürüyün.
5. Kolesterole dikkat
Yapılan bilimsel çalışmalarda kolesterol yüksekliği, kalp ve damar hastalıklarının en değerli nedenlerinden biri olarak gösterilir. Makûs kolesterol olarak bilinen LDL’nin düşürülmesi için beslenmeye dikkat etmek tek başına kâfi değil. Kişinin, tabip tarafından kendisine yazılmış kolesterol ilacını kendi başına kesmesi yanlış ve tehlikeli.
6. Kalp ve damar dostu besinler tüketin
Kalp ve damar dostu besinlerden oluşan Akdeniz tipi beslenmeye geçin. Yağlı, tuzlu, kızarmış ve hazır yiyeceklerden uzak durun. Haftada iki gün kızartma olmamak kaydıyla balık yemek, mevsim zerzevat ve meyveleri tüketmek, kırmızı etten uzak durmak, salam-sucuk-sosis üzere işlenmiş et eserlerinden ve hamur işlerinden kaçınmak kıymetli. Günün ağır koşuşturmacası içerisinde fast food eserlerinin pratikliğine kanmayın. Zeytinyağı, kırmızı üzüm, domates üzere besinler berbat kolesterolün azalmasına yardımcı olur.
7. Diyabet ve hipertansiyona dikkat
En kıymetli risklerden birini “metabolik sendrom” denilen rahatsızlıklar dizini oluşturur. Bunlar içerisinde; diyabet ya da insülin direnci, hipertansiyon, uygun kolesterol denilen HDL’nin düşük olması, makus kolesterol olan LDL kadar tehlikeli olan trigliserid yağ yüksekliği (kan yağı yüksekliği) ve çok kilo yer alır. Bunlardan üç ya da daha fazlasını bir ortada bulundurmak “metabolik sendrom” tanısı aldırır. Bu durum da kalp damar hastalıklarına yol açması açısından epeyce risklidir.
8. Sigarayı bırakın
Yapılan bilimsel çalışmalara nazaran, sigara tek başına kalp-damar rahatsızlıklarından hayat kaybını değerli ölçüde artırır.
Erkeklerde; günde 1-14 sigara ile risk 1,7 kat, günde 25’in üzerinde sigara ile ise 2,6 kat daha yüksektir.
Kadınlarda; günde 1-14 sigara ile risk 1,9 kat, 14-24 sigara ile 4,3 kat ve 25 sigaranın üzerinde ise 5,4 kat artar.
Pasif içicilik de riski değerli ölçüde artırır. Buna rağmen, içerisinde 4 binden fazla ziyanlı husus bulunan sigaranın bırakılması ile kardiyovasküler riskler, bir yılın sonunda yüzde 50 azalır, 10 yılın akabinde da koroner risk giderek kaybolur.
9. Ülkü beden kilonuza ulaşın
Modern çağın tehlikeli rahatsızlığı obezite, başlı başına değerli rahatsızlık olup ömrü kısaltmakla birlikte kalpten kansere dek birçok önemli rahatsızlığa da neden olur. Bu nedenle beden kitle indeksine nazaran çok kiloya sahip olanların kesinlikle tedavi olması ve ülkü beden kilosuna kavuşması gerekir.
10. Tertipli denetim yaptırın
Vücudumuza dakikada yaklaşık 5,5 litre kan pompalayan, hayati değere sahip kalbimiz için her yıl tertipli check up’ı ihmal etmemek gerekir. Genetik risk faktörü olanların 30’lu, genetik risk faktörü olmayanların 50’li yaşlardan itibaren check up yaptırması hayat kurtarır.
Efor testi, ekokardiyografi üzere metotlarla kalp rahatsızlıklarını tespit ederek, erken müdahale ve tedavi bahtı bulunur.
